Ο λαϊκισμός σαν φαινόμενο δεν είναι κάτι νέο και δεν συναντάται μόνο στην Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά, ο λάθος χρόνος και ο λάθος τόπος για να αναδεικνύεται κυρίαρχος είναι, αντίστοιχα, η περίοδος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και η χώρα που βρίσκεται πιο κοντά στο γκρεμό από τις υπόλοιπες.
Με την ευελιξία που τον χαρακτηρίζει λοιπόν, και τη συγκυρία σε ό,τι αφορά τη σχέση της κοινωνίας με την τεχνολογία (social media) επί του παρόντος να τον ευνοεί, ο λαϊκισμός κυβερνά ακόμα τις ζωές μας, παρά τις εμφανείς ζημιές που έχει προκαλέσει.
Αφού επιβραβεύσαμε το 2015 «επιχειρήματα», όπως «πιάσαμε πάτο», «οικονομική γενοκτονία», «ανάλγητη Ευρώπη», «νεοφιλελεύθεροι κύκλοι» κ.α., περάσαμε ένα 2016 κατά το οποίο ο πολιτικός λόγος έχασε τα όποια προσχήματα του είχαν απομείνει.
Η απόσταση του τελευταίου από την πραγματικότητα έσπασε κάθε ρεκόρ, ολυμπιακή χρονιά γαρ, με δηλώσεις όπως «έχουμε βγει από τα μνημόνια» και «ο κόσμος στο δρόμο μάς λέει ότι δεν κόπηκε η σύνταξή του» να διεκδικούν το χρυσό μετάλλιο του πολιτικού θράσους. Την ίδια στιγμή, τα ΜΜΕ συνέχιζαν -και συνεχίζουν- αμετανόητα να ενδιαφέρονται περισσότερο για τα νούμερα τηλεθέασης παρά για τη χώρα, αναπαράγοντας σταθερά τους (γνωστούς πλέον) τίτλους «ζητάνε το αίμα μας οι δανειστές» ή «μαύρα Χριστούγεννα θα κάνουν οι συνταξιούχοι». Από τη μία, αναμενόμενο όταν μιλάμε για ΜΜΕ. Από την άλλη, αν στο τέλος δεν υπάρχει χώρα, δεν θα υπάρχουν και νούμερα τηλεθέασης.
Γενικά, είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι για επτά και πλέον χρόνια προσεγγίζουμε τη κρίση με το ίδιο, απαράλλακτο λαϊκίστικο σκεπτικό. Έχει περισσότερη σημασία, ακόμα, να μοιραστούν επιδόματα ή διορισμοί στον κόσμο, από το να αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο. Δεν λέμε ότι είναι κακό να δίνεται ένα επίδομα σε κάποιον που το έχει ανάγκη. Λέμε για τις προτεραιότητες που έχουμε ως πολιτεία και ως κοινωνία.
Ποτέ δεν θα δούμε στις ειδήσεις τίτλο «μαύρα Χριστούγεννα θα κάνουν στο μέλλον οι τότε συνταξιούχοι γιατί το ασφαλιστικό δεν βγαίνει». Ασφαλώς όμως, δεν φταίνε μόνο οι ειδήσεις. Και ένα παιδί του γυμνασίου ξέρει ότι το να έχουμε μισθούς ή συντάξεις «Βουλγαρίας» δεν σημαίνει απολύτως τίποτα, αν δεν το συσχετίσουμε με το οικονομικό περιβάλλον. Ή μήπως υπάρχει νοήμων πολίτης που πιστεύει ότι η οικονομία θα λειτουργήσει καλύτερα αν απλά διορίσουμε μερικούς συμβασιούχους στους ΟΤΑ; Κι όμως…
Αναμφισβήτητα, πολύς κόσμος δυσκολεύεται. Ωστόσο, κάποια στιγμή πρέπει να πάψουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να έχουμε πιάσει πάτο, οπότε… «ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε…». Η ιστορία της κρίσης έχει δείξει πως πάντα υπάρχουν και χειρότερα. Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε το επιχείρημα «δεν έχουμε κάτι να χάσουμε» έναντι των δανειστών μας, αποδεικνύεται περίτρανα το αντίθετο.
Είναι σκόπιμο λοιπόν να αποδεχθούμε το προφανές. Ότι όσο νωρίτερα καταλάβουμε πως μπορούμε να ζήσουμε σε ένα ανεκτό επίπεδο ως κοινωνία και, ταυτόχρονα, να προχωρήσουμε σε σημαντικές αλλαγές, τόσο λιγότερο πόνο θα βιώσουμε στην προσπάθειά μας για ανάκαμψη.
Όσο (κάνουμε πως) δεν το καταλαβαίνουμε, θα μπορεί ο καθένας να εκμεταλλεύεται την εθελοτυφλία μας, ώστε να κάνει πολιτική καριέρα υποστηρίζοντας πράγματα ανεφάρμοστα ή ανυπόστατα… Ή μάλλον -γιατί να το εξευγενίζουμε;- λέγοντας βλακείες, οι οποίες αρκεί να απευθύνονται στο συναίσθημα, παρά στη λογική, για να αποκτήσουν δυναμική και διεισδυτικότητα στο κοινό.
Έτσι, θα συνεχίσουμε να επιβραβεύουμε από την κάθε γοητευτική αοριστολογία, τύπου «οι άνθρωποι πάνω από τους αριθμούς», μέχρι τις πιο επικίνδυνες, φασιστικές επωδούς, όπως «έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές».
Καθώς λοιπόν τα επιμέρους βήματα προς την κατεύθυνση της ανάκαμψης τα γράφουμε όλη τη χρονιά, εν προκειμένω, ευκαιρίας δοθείσης, ευχόμαστε για το νέο έτος το ένα βασικό και απλό, που ανοίγει το δρόμο προς τα εκεί:
Να σταματήσουμε να ακούμε και να αναπαράγουμε ανοησίες.
Μιχάλης Δεμερτζής
Ιδρυτικό Μέλος Ευ.Με.ΣΥΝ - Τομεάρχης Θέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου